bachsa
Moderator
Công cụ cuối cùng được đề cập ở đây là một công cụ tài chính được nhiều doanh nghiệp sử dụng từ đầu thập niên 1990. Công cụ này giúp cho các cổ đông và nhà quản lý nhận thức tốt hơn về doanh nghiệp cũng như hiệu suất hoạt động của bộ phận kinh doanh. Nhiều doanh nghiệp sử dụng công cụ này làm thước đo để khen thưởng cấp quản lý. Trong nhiều khía cạnh, nó liên quan đến khái niệm hiện giá thuần và tỷ suất thu nhập nội bộ mà chúng ta đã đề cập. Công cụ đó được gọi là lợi tức gia tăng (EVA).Kiến thức cần thiết của những nhà doanh nghiệp
Trong nhiều năm, các giám đốc điều hành và các nhà quản lý phòng ban đã tự khen ngợi mình về việc tạo ra lợi nhuận trên báo cáo thu nhập. "Công ty (phòng ban) của tôi lại có được một năm hoạt động có lợi nhuận khác", họ trầm trồ như vậy. Họ đã là những người hùng. Các chuyên gia tư vấn tài chính Joel Stern và Bennett Stewart đã phản đối nhiều vị điều hành trong số này vào cuối thập niên 1980. Chắc chắn là những nhà điều hành này đã tạo ra lợi nhuận trên sổ sách kế toán song đó không phải là những lợi ích kinh tế thực sự. Lý do của sự trái ngược này là vì họ không nhận ra được một chi phí quan trọng - chi phí vốn được dùng trong hoạt động kinh doanh.
Nói một cách đơn giản, lợi tức gia tăng là lợi nhuận hoạt động ròng sau thuế trừ đi chi phí vốn dùng để có được lợi nhuận đó:
Lợi tức gia tăng (EVA) = Lợi nhuận hoạt động thuần sau thuế - (Vốn sử dụng x Chi phí sử dụng vốn)
Do không tính đến chi phí vốn, nhiều doanh nghiệp dường như có lãi ngay cả khi họ làm tiêu hao tài sản của cổ đông. Nhưng thực tế thì doanh nghiệp lại hoạt động trong thua lỗ, trừ khi họ thu hồi được một lợi nhuận cao hơn chi phí vốn. Doanh nghiệp có thể trả thuế và báo cáo lợi nhuận trong bảng báo cáo thu nhập, nhưng vẫn hủy hoại giá trị cổ phiếu nếu đạt được mức thấp hơn chi phí vốn. Và nhiều doanh nghiệp dường như có lãi đang làm như vậy. Bằng cách đưa mọi chi phí vốn vào tính toán, bao gồm cả chi phí vốn chủ sở hữu, lợi tức gia tăng sẽ tính giá trị tiền tệ mà một doanh nghiệp - hay một phòng ban - tạo ra hay tiêu diệt vào bất kỳ thời kỳ tính toán nào.
Lợi tức gia tăng vừa là công cụ thẩm định các dự án mới vừa là tiêu chuẩn đánh giá và khen thưởng hiệu suất hoạt động của cấp quản lý. Khi dùng EVA làm công cụ thẩm định, chúng ta hỏi: “Dự án này có làm tăng lợi tức không?”. Bằng cách dự báo tác động của một dự án mới hay một vụ đầu tư mới đối với thu nhập hoạt động thuần sau thuế, và trừ đi chi phí sử dụng vốn, ta có thể xác định được lợi tức gia tăng hay giá trị bị mất đi. Lợi tức gia tăng khuyến khích các nhà quản lý nhìn lại việc sử dụng vốn trong bộ phận của họ và hỏi: “Việc sử dụng số vốn đó có thu hồi lại được ít nhất là toàn bộ chi phí hay không?”. Họ bắt đầu xem xét kỹ những tài sản mà mọi người thường nghĩ là hàng hóa miễn phí: bộ truyền tải, máy móc, nhà xưởng, chuyền lắp rắp… Và họ sẽ nhận ra rằng công ty sẽ luân chuyển những tài sản đó tốt hơn và đầu tư lại tiền thu được vào các hoạt động có tỷ lệ sinh lời cao hơn.
Tóm tắt
Chương này đã trình bày các công cụ tài chính giá trị nhất cho các chuyên gia phân tích và nhà quản lý doanh nghiệp: hiện giá thuần, tỷ suất thu nhập nội bộ, lợi tức gia tăng, và nhiều khái niệm liên quan khác. Những công cụ này tối ưu hơn so với thời gian hoàn vốn và tỷ lệ hoàn vốn đầu tư, vốn không nhận biết được giá trị thời gian của dòng tiền hoặc chi phí vốn của doanh nghiệp (hay tỷ suất rào). Tóm lại, đặc điểm của các công cụ này là:
* Hiện giá thuần (NPV) là giá trị tiền tệ ngày nay của dòng tiền dương hay âm trong tương lai được chiết khấu theo lãi kép hàng năm. Bạn có thể dùng phân tích NPV để ra quyết định chính xác và hiệu quả hơn.
* Tỷ suất thu nhập nội bộ (IRR) là một công cụ khác mà bạn có thể sử dụng để quyết định liệu có nên theo đuổi một cơ hội đầu tư cụ thể hay không, hay xếp hạng mức độ ước muốn của nhiều cơ hội khác nhau. IRR là tỷ suất chiết khấu mà tại đó NPV của một cuộc đầu tư bằng 0.
* Lợi tức gia tăng (EVA) là thu nhập thuần sau thuế trừ đi chi phí vốn dùng để có được thu nhập đó. Nhiều công ty dùng EVA làm tiêu chuẩn đánh giá hoạt động kinh doanh, đầu tư và hiệu suất hoạt động. Cũng giống như hiện giá thuần, lợi tức gia tăng buộc các nhà quản lý phải tính đến chi phí sử dụng vốn trong các quyết định của họ.
Cho dù bạn đang cân nhắc phát triển một sản phẩm mới, trang bị một tài sản mới hay bất kỳ loại đầu tư nào khác, những công cụ có giá trị thời gian này có thể hỗ trợ đáng kể các quyết định của bạn. Thậm chí chúng có thể giúp bạn xác định giá trị tài sản, một chủ đề mà chúng ta sẽ đề cập trong chương kế tiếp.
First News và NXB Tổng hợp TPHCM
