bachsa
Moderator
Dù bạn đang mua hay bán một tập đoàn quốc tế, một bộ phận kinh doanh, một nhà hàng hay một cổ phiếu, thì câu hỏi “Giá trị của nó là gì?” luôn lấn át những câu hỏi khác vì lý do rất chính đáng. Tỷ lệ sinh lời từ một công ty phát triển hay một cổ phiếu tốt có khả năng gây thất vọng nếu nó được mua với giá quá cao. Tương tự, việc đánh giá thấp giá trị một yếu tố trong giao dịch kinh doanh có thể khiến tiền bạc của chủ sở hữu đội nón ra đi.Kiến thức cần thiết của những nhà doanh nghiệp
Việc thẩm định một doanh nghiệp đang phát triển - dù lớn hay nhỏ - đều không dễ dàng và khó có kết quả chính xác. Tuy nhiên, lĩnh vực tài chính đã phát triển những phương pháp tiếp cận giá trị. Chương này sẽ giới thiệu cho bạn một vài phương pháp.
Nhưng trước khi bắt đầu, chúng ta cần lưu ý một số điểm cần thận trọng. Giá trị thực của doanh nghiệp không bao giờ có thể nhận biết với sự chắc chắn. Sự thiếu chắc chắn này là kết quả của hai vấn đề. Thứ nhất, các phương pháp thẩm định thay thế không đưa ra cùng kết quả, ngay cả khi được tính toán tỉ mỉ. Thứ hai, sản phẩm của phương pháp thẩm định chỉ tốt như dữ liệu và những ước tính mà chúng ta đem lại cho chúng, và những số liệu này thường không hoàn chỉnh hay không đáng tin cậy. Ví dụ, một phương pháp thẩm định phụ thuộc nặng nề vào những ước tính về dòng tiền tương lai. Trong những trường hợp tốt nhất, các ước tính này cũng chỉ tương đối chính xác. Còn trong trường hợp tệ nhất thì chúng khác xa thực tế.
Một cân nhắc khác là một công ty có thể xứng đáng với những khoản tiền khác nhau đối với những bên khác nhau. Những khách hàng tương lai khác nhau sẽ ấn định những giá trị khác nhau cho cùng một loại tài sản. Chẳng hạn, nếu bạn là người sưu tập sách đã có những ấn bản đầu tiên của mọi cuốn tiểu thuyết Hemingway ngoại trừ cuốn Chuông nguyện hồn ai, thì đối với bạn cuốn sách đó sẽ giá trị hơn nhiều so với những người sưu tập sách khác chỉ có một hoặc hai bản in đầu tiên của sách Hemingway. Tại sao vậy? Đối với bạn, việc có được một bộ sách hoàn chỉnh giá trị hơn là có nhiều cuốn riêng lẻ. Các công ty cũng nhìn vào việc thu nhận này với một quan điểm tương tự. Chẳng hạn, việc mua lại một công ty nhỏ, công nghệ cao, có thể đem lại cho người mua công nghệ cần thiết để làm đòn bẩy cho các hoạt động khác. Điều này phần nào giải thích lý do tại sao nhiều công ty được mua với giá cao hơn giá cổ phiếu hiện tại trên thị trường. Những doanh nghiệp nhỏ và được tổ chức chặt chẽ thường nhờ đến các nhà thẩm định chuyên nghiệp khi giá trị của họ phải được thiết lập để bán, nhằm xác định giá trị cổ phiếu khi ủy thác quyền sở hữu cổ phiếu của nhân viên được sử dụng, hay vì một mục đích nào khác. Khi những doanh nghiệp lớn và giao dịch công khai hay các phòng ban của họ cần thẩm định, các nhà điều hành thường nhờ đến một hãng kế toán dịch vụ đa dạng, các hãng tư vấn hay ngân hàng đầu tư. Tuy nhiên, một nhà quản lý sáng suốt nên hiểu bản chất của các phương pháp thẩm định khác nhau, cũng như những điểm mạnh và điểm yếu của chúng.
Các vấn đề rắc rối về thẩm định thường nảy sinh trong bối cảnh các doanh nghiệp được tổ chức khép kín - tức là các doanh nghiệp chỉ có một vài chủ sở hữu - hoặc trong việc mua bán một bộ phận kinh doanh của một công ty công ích. Nhưng doanh nghiệp này không giao dịch cổ phiếu rộng rãi. Nhiều thị trường giao dịch công khai về quyền sở hữu, như NASDAQ hay Thị trường Chứng khoán New York, làm cho giá trị rõ ràng hơn. Mỗi ngày việc mua bán ở những thị trường này lập ra giá theo cổ phần của một công ty. Và giá đó, nhân với số cổ phần còn tồn, sẽ đem lại một cơ sở ước tính hợp lý giá trị công ty tại một thời điểm.
Nghiên cứu tình huống:
Giá trị mua lại công ty
E-mail đầu tiên trong ngày vừa xuất hiện trên màn hình máy tính của bạn và được đánh dấu "khẩn". Đây là thư của sếp bạn, tổng giám đốc bộ phận và giám đốc điều hành: "Chúng ta sẽ họp vào chiều mai lúc 2 giờ tại phòng họp của hội đồng quản trị để thảo luận về phương án mua lại Công ty Amalgamated mà chúng ta tin rằng sẽ phù hợp chiến lược với dòng sản phẩm đồ gỗ nội thất và văn phòng hiện tại của chúng ta. Hãy chuẩn bị để bàn bạc về vấn đề thẩm định."
Bạn biết rõ Công ty Amalgamated và cả Angus McDuff - nhà sáng lập kiêm giám đốc điều hành của công ty ấy. Cách đây không lâu tờ Furniture Times đã đăng câu chuyện về nhà lãnh đạo này. Có thể câu chuyện ấy đã thôi thúc công ty của bạn quan tâm đến việc mua lại. Dựa trên uy tín, kinh nghiệm của McDuff cũng như thông tin là công ty này được tổ chức hoạt động khép kín bởi gia đình McDuff, các nhân viên chính và các vị giám đốc đã về hưu, bạn cho rằng Amalgamated đã đến lúc bán đi. Đây có thể là một cơ hội tốt, nhưng bạn không chắc chắn làm thế nào để tiếp cận vấn đề thẩm định trong cuộc họp ngày mai.
First News và NXB Tổng hợp TPHCM
